Rau sam là loại rau rất thông dụng ở nước ta, mọc hoang và rất rẻ tiền. Rau sam giàu chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên ít người biết tác dụng chữa bệnh của nó. Rau sam chứa nước, protein, chất béo, carbohydrate, Ca, P; Fe; vitamin A, B1, C; các sắc tố nhóm betacyanidin...
Theo Đông y, rau sam vị chua, tính lạnh, vào đại tràng, can và thận. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, mát máu, tán huyết tiêu thũng. Dùng cho hội chứng lỵ, viêm đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu (đái dắt, đái buốt, đái ra máu và cặn sỏi), mụn nhọt lở ngứa.
Giàu vitamin E, nhiều omega-3
Rau sam bao gồm nhiều hoạt chất sinh học như chất đạm, chất béo, carbonhydrate, một số khoáng chất và sinh tố như protid, glucid, calci, phosphor, sắt, vitamin C, carotene, vitamin B1, B2 và vitamin PP. Những nghiên cứu ở Đài Loan và Úc còn cho thấy trong rau sam có nhiều potasium nitrate và calcium oxalate. Các chất dinh dưỡng có trong rau sam nhìn chung tương đương như nhiều loại rau ăn thông thường, nhưng đặc biệt hàm lượng vitamin E rất cao (10-12mg/100g rau sam), gấp 7 lần rau xà lách.
Các nhà dược học còn phát hiện trong rau sam có nhiều acid béo omega-3, nhất là acid alpha-linolenic. Các acid béo omega-3 cải thiện trạng thái lỏng các màng tế bào (yếu tố chủ yếu của sức sống trong cơ thể). Vai trò của các acid béo omega-3 trong bảo vệ tim mạch đã được chứng minh rộng rãi, ngoài ra nó còn có nhiều tác dụng khác như: ngăn ngừa hay điều trị bệnh tiểu đường, bệnh rối loạn hệ thống thần kinh, các bệnh chức năng…
Thuốc kháng sinh tự nhiên
Diệt khuẩn: Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy chiết xuất rau sam có tác dụng diệt được các loại vi khuẩn như E.Coli, Shigella (gây bệnh lỵ), Salmonella typhi (gây bệnh thương hàn), Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng, thường gây mụn nhọt) và một số loại nấm gây bệnh. Vì thế rau sam được coi là kháng sinh tự nhiên giúp điều trị các bệnh viêm nhiễm đường ruột như: kiết lỵ ra máu, tiêu chảy có bọt, khó đại tiện; và các bệnh ngoài da như: mụn nhọt, chốc đầu ở trẻ em, đinh râu, da nổi mụn…
Trị giun móc: Thuốc nước hoặc thuốc viên bào chế từ chiết xuất từ rau sam rất hiệu nghiệm trong việc trừ giun móc và các loại giun khác. Thử nghiệm trên 192 bệnh nhân, sau 1 tháng trị liệu 80% không còn trứng giun móc trong phân. Bạn có thể tận dụng phương thuốc này trong việc tẩy giun cho những trẻ sợ uống thuốc.
Cách làm: Dùng 100-200g rau sam tươi, luộc hoặc nấu canh ăn đều được, liên tục từ 7-10 ngày. Hoặc nấu lấy nước, cho thêm đường hoặc mật ong vào cho dễ uống.
Với rau sam khô, dùng 10-20g sắc uống.
Giúp vết thương nhanh lành: Các nhà nghiên cứu tại khoa Dược, Đại học Jordan, Ả Rập đã sử dụng lá tươi của cây rau sam đắp vào vết thương. Kết quả cho thấy rau sam đẩy nhanh tiến trình kéo da non vết thương. Vì thế rau sam có tác dung điều trị cho các bệnh ngoài da như: mẩn đỏ và phòng ngừa sẹo, chữa phong sang và lở loét lâu năm, môi nứt nẻ...
Chống lão hóa và làm đẹp
Các nghiên cứu tại Viện Đại học Wollongong, Úc và Trung tâm Di truyền- Dinh dưỡng - Sức khỏe Washington, Mỹ đã cho thấy: 100g lá tươi rau sam chứa 300-400mg alpha-linolenic acid, 12,2mg alpha-tocopherol, 26,6mg ascorbic acid (vitamin C), 1,9mg beta-caroten và 14,8mg glutathione. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy rau sam rất giàu chất dinh dưỡng, các acid béo không no và là chất chống oxy hóa hữu hiệu.
Trị mụn: Người Trung Quốc cũng thường dùng rau sam để chữa mụn trứng cá theo nhiều cách. Uống: Chọn hái những ngọn rau sam mọc cao trên mặt đất, rửa sạch phơi khô để dùng dần. Mỗi ngày dùng 10g rau sam khô sắc với 600ml nước, đun sôi nhỏ lửa cho cạn bớt còn khoảng 300ml nước thì rót ra, chia thành 3 lần uống trong ngày. Nếu cho thêm 5g rau diếp cá khô (hoặc 15g tươi) thì hiệu quả càng tốt.
Bôi ngoài: Dùng rau sam tươi, giã nát, vắt lấy nước cốt, bôi lên những chỗ da có mụn trứng cá ngày 2-3 lần. Có thể kết hợp với lá diếp cá tươi theo tỷ lệ 1 phần rau sam, nửa phần rau diếp cá, cách làm tương tự nhưng cho hiệu quả cao hơn.
Làm mờ sẹo, nám: Dùng 60-100g rau sam tươi sắc lấy nước thật đặc, dùng bông thấm nước bôi lên chỗ vết nám hoặc vết sẹo ngày 2-3 lần.
Trị rụng tóc: Dùng rau sam tươi rửa sạch, cho vào nồi (không dùng đồ sắt), đổ nước ngập trên mặt rau chừng 10cm, nấu trong khoảng 1,5-2 giờ, chắt lấy nước, bỏ bã, lọc kỹ. Sau đó cô nhỏ lửa cho đến khi sền sệt là được. Chờ dung dịch nguội cho vào lọ đã sát trùng, nút kín để dùng dần. Cần bảo quản trong tủ lạnh để tránh mốc, nếu không có tủ lạnh, 2-3 ngày phải hấp cách thủy một lần.
Trộn dung dịch với giấm (theo tỉ lệ 1:1), bôi lên da đầu và chân tóc, mỗi ngày 1 lần vào buổi tối trước khi đi ngủ. Giúp trị ngứa đầu và tóc rụng từng mảng.
Chữa hôi nách: Giã nát rau sam tươi, trộn thêm chút mật ong, lấy giấy bản bọc lại, ép nhẹ thành bánh mỏng, phơi nắng hoặc sấy khô, sau đó tán thành bột mịn. Hằng ngày dùng bột thuốc bôi vào nách 3-4 lần. Hoặc trộn bột thuốc với mật ong, thấm vào gạc, đặt vào nách rồi băng cố định lại, mỗi ngày thay thuốc một lần, làm liên tục cho đến khi nách hết hôi.
Chữa lỵ:
Bài 1: rau sam 100g, cỏ sữa nhỏ lá 100g, sắc uống trong ngày; nếu đi ngoài ra máu, thêm cỏ nhọ nồi 20g, rau má 20g.
Bài 2: rau sam 20g, cỏ nhọ nồi 20g, lá nhót 20g, búp ổi 20g. Phơi hay sấy khô, tán thành bột mịn, làm viên hoàn. Ngày uống 2 - 3 lần, mỗi lần 15g.
Bài 3: rau sam 50g, cỏ sữa nhỏ lá 50g, chỉ xác 20g, binh lang 20g, lá trắc bá 20g, vỏ rụt 20g, hoa hòe 20g. Sấy khô, tán bột. Uống 20g với nước vối.
Bài 4: Cháo rau sam: rau sam tươi 100 - 200g, gạo tẻ 90g cho thêm nước nấu cháo thêm chút muối, ăn khi đói. Dùng cho các bệnh nhân có hội chứng lỵ xuất huyết.
Bài 5: Rau sam xào: rau sam 250g, chiên với dầu thực vật, thêm chút muối ăn. Dùng cho các bệnh nhân có hội chứng lỵ
Chữa đái buốt, đái ra máu:
Nước ép rau sam: rau sam 100g, rửa sạch, để ráo, giã vắt ép lấy nước, thêm nước sôi để nguội vào bã vắt lấy 100ml, thêm ít đường trắng khuấy đều. Ngày làm 3 lần. Dùng cho các trường hợp viêm sỏi đường tiết niệu, mụn nhọt, lở ngứa.
Nước ép rau sam hòa mật: Nước ép rau sam 60 - 100ml đun vừa sôi, thêm 20ml mật khuấy đều cho uống. Dùng cho sản phụ sau đẻ đau quặn bụng, tiểu dắt, buốt.
Chữa xích bạch đới: rau sam 100g, lòng trắng trứng gà 2 quả. Rau sam giã nát vắt lấy nước, thêm lòng trắng trứng vào; hấp chín. Ăn trong ngày, dùng liền 3 - 5 ngày.
Chữa chốc đầu trẻ em: Nước ép rau sam cô đặc, thêm ít mỡ lợn, trộn đều. Bôi lên chỗ chốc nhiều lần trong ngày.
Kiêng kỵ: Người bị hư hàn tiết tả (tiêu chảy) không dùng.
No comments:
Post a Comment